Szanowni studenci!

Uprzejmie informuję, że trwa rekrutacja uzupełniająca na studia zagraniczne w ramach programu Erasmus +. Wyjazdy w roku akademickim 2016/17 możliwe są na 5 miesięcy w semestrze letnim 2017 roku.

dr hab. Elżbieta Awramiuk, prof. UwB,

Zakład Współczesnego Języka Polskiego

Współczesny język polski w opisach lingwistycznych oraz

praktyce edukacyjnej i edytorskiej

                Seminarium poświęcone jest analizie opisów języka polskiego oraz badaniu komunikacji językowej w szeroko rozumianym procesie przekazywania wiedzy (od przedszkola, poprzez różne etapy szkoły, po studia i programy edukacyjne adresowane do odbiorców dorosłych). Proponowane obszary tematyczne do realizacji w ramach seminarium: 

• polszczyzna mówiona i pisana w opisach lingwistycznych i leksykografii,
• komunikowanie się i wiedza językowa w dyskursie edukacyjnym, 
• wybrane problemy edytorstwa.

Przykłady prac magisterskich, które powstały pod moją opieką:

1. Slang studencki jako półtajny sposób komunikacji młodzieży UwB

2. Wariantywność wyrazów hasłowych w Wielkim słowniku poprawnej polszczyzny

3. Kompetencja ortograficzna osób polskiego pochodzenia na przykładzie młodzieży z Białorusi

4. Językowe sposoby wartościowania studentów przez wykładowców (na przykładzie wypowiedzi nauczycieli akademickich UwB)

5. Błędy językowe obcokrajowców uczących się języka polskiego (na przykładzie prac studentów SJiKP POLLANDO)

prof. dr hab. Dariusz Kulesza

Zakład Literatury Międzywojennej i Współczesnej

WSZYSTKIE EPOPEJE ŚWIATA

Wielkie narracja wracają. Sens i całość upominają się o swoje miejsce w we współczesnej literaturze, w kształtowanym przez nią obrazie świata. Nawet jeśli jest to świat postapokaliptyczny. W takiej sytuacji epopeją nie musi już być tekst tak oczywisty jak Kamień na kamieniu Myśliwskiego, Miazga Andrzejewskiego czy Przemija postać świata Malewskiej. Jeśli epopeja to sens i całość, to świat, który proza powołuje do istnienia, kto ograniczy jej zasięg? Kto zakwestionuje Twój wybór? Kto, na przykład, zaprzeczy obecności epopei w fantastyce? Kto rodzimym epopejom uniemożliwi dialog z literaturą amerykańską (od Steinbecka po McCarthy`ego), francuską (od Hugo po Houellebecqa) czy rosyjską (od Tołstoja po Głuchowskiego). Taka epopeja warta jest zachodu, czyli lektury i pracy magisterskiej. Bo epopeja to utwór przenoszący świat: całość naznaczoną sensem, z podległej czasowi przestrzeni historii w niepodległą przemijaniu (nad)przestrzeń kultury.

Przykładowe tematy:

—      Epopeja narodowa? Kamień na kamieniu Wiesława Myśliwskiego

—      Miazga Andrzejewskiego jako niemożliwa do spełnienia epopeja inteligencka

—      Czechow, Szekspir i epopeja z drugiej ręki, czyli Miłość na Krymie Mrożka

—      Zbigniew Herbert i epopeja

—      Epika i fantastyka. Proza Andrzeja Sapkowskiego

—      Heban Kapuścińskiego jako epopeja

—      Ginące i rozkładające się światy w reportażach Wojciecha Tochmana

—      Epopeje literatury polskiej w konfrontacji z epopejami literatury powszechnej

—      każdy inny temat, w którym sens i całość decydują o lekturze

dr hab. Elżbieta  Konończuk, prof. UwB,

Zakład Teorii Antropologii Literatury

Miasto- Przestrzeń- Literatura

Problematyka:

1. Literacki obraz miasta w kontekście geografii humanistycznej
2. Zmysłowe doświadczenie miasta
3. Psychogeografia miasta
4. Architektura a literatura
5. Białystok w literaturze

prof. zw. dr hab. Jarosław Ławski

Zakład Badań Filologicznych „Wschód- Zachód”      

OBRAZ KOBIETY I MĘŻCZYZNY

W  LITERATURZE  OD  XVIII  DO  XXI  WIEKU

W programie seminarium m.in. następujące tematy: przemiany obrazu literackiego kobiety, mężczyzny, dziecka, starca w literaturze XVIII, XIX i XX wieku; analiza wybranych motywów i toposów; obraz boga i diabła; estetyka cudowności, fantasy, kampu, ironii i groteski, mit Fausta. Proponuję także następujące zagadnienia: gotycyzm, frenezja, groza, motywy kryminalne i sensacyjne w literaturze XIX wieku; człowiek wobec historii, antropologia inności, obcości, niewyrażalnego; sacrum i profanum jako fenomeny ludzkiego świata zapisane w dziele literackim.

Mile widziane własne propozycje tematów prac magisterskich!

dr hab. Danuta Zawadzka, prof. UwB

Zakład Literatury Oświecenia i Romantyzmu

„Literatura-pamięć-regionalizm. Od romantyzmu do posthumanizmu”

W ramach seminarium będzie można podjąć pracę – i oprzeć na swoje niej magisterium - nad literaturą rozumianą jako jedno z podstawowych mediów pamięci indywidualnej i zbiorowej. Pamięć jednak nie lubi abstrakcji, często ma charakter przestrzenny i wiąże się z konkretnym miejscem -  stąd jej powiązanie z regionalizmem. Przewija się on w literaturze od romantyzmu aż do dzisiaj,  np. w zainteresowanych „poboczami” ludzkiej kultury narracjach  posthumanistycznych. Naturalnie, tematy prac będą odnosiły się do konkretnych tekstów literackich. Zapraszam Państwa

prof. zw. dr hab. Bogusław Nowowiejski

Zakład Historii Języka Polskiego

 „Między polszczyzną dawną i obecną. Związki, dziedzictwo”.

Problematyka:

1. język polski w źródłach z XIX i XX wieku (pamiętniki, wspomnienia, listy, słowniki),
2. dawne i obecne kontakty różnych odmian języka polskiego z innymi językami, zapożyczenia obce w języku polskim,
3. zróżnicowanie terytorialne, środowiskowe, stylowe polszczyzny (gwary, socjolekty),
4. nazwy własne w pejzażu Polski (antroponimy, nazewnictwo miejskie, chrematonimy, zoonimy),
5. słownictwo i frazeologia, nazewnictwo własne we współczesnych tekstach literackich i paraliterackich (felieton prasowy, teksty piosenek, teksty kabaretowe).
6. język sportu (słownictwo, frazeologia).

 prof. dr hab. Anna Kieżuń

Zakład Literatury Międzywojennej i Współczesnej

Dwudziestolecie literackie – pisarki, pisarze w perspektywie przemian nowoczesnej kultury

Dwudziestolecie międzywojenne to pozornie krótki, na pewno ważny, intensywny i dynamiczny okres w rozwoju dwudziestowiecznej literatury i sztuki. Rok 1918  przyniósł zakończenie Wielkiej Wojny i symbolicznie zamykał wiek XIX. Odtąd uległy przyśpieszeniu procesy cywilizacyjne, jak industrializacja, urbanizacja, demokratyzacja. Modernizacji warunków życia społeczeństw towarzyszyły gwałtowne przemiany kultury: ukształtowanie masowego odbiorcy, demokratyzacja obyczaju, instytucjonalizacja życia literackiego (prasa, wydawnictwa, radio, kino, kabarety, stowarzyszenia, grupy artystyczne itd.), i – co ważne – profesjonalizacja zawodu literata. Pisarze polscy podjęli powszechne wyzwanie nowoczesności, zajmując stanowisko wobec antynomii kulturowych w postaci katastrofizmu i progresywizmu, indywidualizmu i kolektywizmu, elitaryzmu i masowości, sztuki wysokiej i popularnej, tradycyjnych wartości i awangardowych kontestacji.

        Listopad 1918 to dla literatury polskiej szczególna chwila wolności, swobody twórczej: „Ojczyzna moja wolna, wolna/więc zrzucam z ramiona płaszcz Konrada” (Słonimski), co oznaczało wolność od zobowiązań narodowych (nie dla wszystkich, np. Żeromski, czy uwikłani w politykę – Kaden – Bandrowski, A. Strug)), wielość ról pisarskich: dziennikarz (Słonimski), ekspert kultury (Iwaszkiewicz), „gwiazda” (Tuwim), „kuglarz” (Gałczyński), „technik literacki” (Dołęga - Mostowicz).

         Wraz z postępującą emancypacją,  demokratyzacją obyczaju, pochwałą codzienności, następuje gwałtowna feminizacja literatury: kobiety pióra wyzwoliły się z dawnych opresji patriarchalno – rodzinnych i osłony protekcjonalizmu. Pisarki wniosły swój wkład do literatury nowoczesnej i do dzisiaj ich twórczość budzi zainteresowanie ze względu na wątki psychologiczne, odkrywanie tożsamości płci, empatię wobec świata, zaangażowanie społeczne, filozoficzny namysł (Nałkowska, Dąbrowska, Kuncewiczowa, Krzywicka, Gojawiczyńska, Boguszewska, Melcer, Iłłakowiczówna, Pawlikowska- Jasnorzewska, Kossak –Szczucka, Boguszewska, Szelburg-Zarembina).

       Zdemokratyzowany odbiorca to także kobieta – czytelnik i jej gusty ( odpowiadają na nie też pisarze, jak T. Żeleński – Boy, Dołęga – Mostowicz, czy S. Wasylewski). Rozwija się literatura dla dzieci (Dąbrowska, J. Kaden – Bandrowski , A. F. Ossendowski i in.). Innym obliczem nowoczesności są grupy literackie, a w ich ramach zjawiska poetyckie w osobach indywidualności (o wyborze poety niech decydują osobiste upodobania), bądź poetyk grupowych (skamandrycki model poezji, liryka codzienności i prywatności życia a  dyscyplina wzruszeń awangardzistów; „słowa na wolności” i „rytm” przyśpieszony futurystów a „ciemny” nurt poetów katastrofistów – Miłosz, Rymkiewicz, Czechowicz). Obok pisarzy kontynuujących tradycyjne fabuły (J. Weyssenhoff, M. Rodziewiczówna, Ossendowski), odnawiających konwencje realizmu  (Dąbrowska, Iwaszkiewicz), naturalizmu (Z. Uniłowski, grupa Przedmieście), hołdujących reportażowi (Melcer,  Krzywicka, Kuncewiczowa), pojawili się wielcy eksperymentatorzy prozy (Schulz, Gombrowicz).  Ukazywali oni w sposób groteskowy , często  „perwersyjną” , atrakcyjność  nowoczesności (np. tandeta, kult sportu, młodości). 

        W Dwudziestoleciu Polska i Europa przeżywały procesy modernizacji polityki, techniki, społeczeństw… sztuki i literatury. Warto przez pryzmat wymienionych wyżej, przykładowych zjawisk nowoczesnej kultury tamtego dynamicznego czasu, spojrzeć na upatrzonego przez siebie pisarza, pisarkę, środowisko artystyczne, instytucję życia artystycznego , czy wybitny bądź interesujący tekst literacki. Odnaleźć temat (też spośród zaproponowanych tematów na wstępnym spotkaniu), który byłby indywidualnym spojrzeniem na zauważone oblicze nowoczesności Dwudziestolecia.  

dr hab. Beata Kuryłowicz

Zakład Historii Języka Polskiego

Językowa kreacja świata w tekstach:

                - poetyckich

                - prozatorskich

                - publicystycznych

                - reportażowych

                - kabaretowych

                - komiksie

                - przysłowiach

                - baśniach

Problematyka seminarium będzie dotyczyła językowych i stylistycznych środków wyrazu, za pomocą których  autor kreuje wizję świata w tekście, będziemy analizować, w jaki sposób powstaje ów „utekstowiony” obraz  rzeczywistości, oraz  opisywać go.

prof. zw. dr hab. Kamila Budrowska

Zakład Literatury Międzywojennej i Współczesnej

„Literatura w PRL-u: władza – polityka – cenzura”

                Zapraszam wszystkich studentów zainteresowanych politycznymi i socjologicznymi kontekstami funkcjonowania literatury w PRL-u do wzięcia udziału w uruchamianym właśnie seminarium magisterskim.

Lata 1944/45 – 1989/1990 słusznie cieszą się coraz większą popularnością wśród badaczy kultury i literatury polskiej. Po latach milczenia, czy nawet wstydliwego przemilczania, przyszedł dobry czas na to, by bez uprzedzeń i niechęci przyjrzeć się okresowi naznaczonemu brakiem pełnej wolności politycznej, a jednocześnie wieloma sukcesami społecznymi (powojenna odbudowa, rozwój miast, alfabetyzacja, upowszechnienie kultury i literatury, cywilizacyjny rozwój).

W PRL-u bujnie rozwijała się literatura, dość wspomnieć nazwiska takie, jak: Różewicz, Szymborska, Herbert, Lem, Świrszczyńska. Nie wszyscy przecież wyjechali na Zachód, nie wszyscy tworzyli w „drugim obiegu”. Wielu musiało, czy chciało zostać w kraju, publikować w obiegu legalnym (cenzurowanym) i razem ze społeczeństwem przeżywać zmienne i trudne koleje powojennej historii (stalinizm, „odwilż, wypadki marcowe, Grudzień 1970, stan wojenny, przełom 1989 r.). I w takim kontekście chciałabym zobaczyć polską literaturę współczesną – jako wypadkową działań pisarzy i władzy  – w tym wielce opresyjnej cenzury.

Przykładowe tematy:

1. Propagandowy obraz Białegostoku (ew. innych miast) w literaturze lat 50.
2. Literatura dla dzieci w latach 40. lub 50. – „od Brzechwy do Musatowa”
3. Edytorskie i cenzuralne losy poszczególnych tekstów (na przykład tomików odsuniętej od druku w latach 50. Iłłakowiczówny)
4. Edycje nieznanych utworów zatrzymanych w całości przez cenzurę (utwory już odnalezione przeze mnie w archiwum; temat szczególnie polecany specjalności edytorskiej)

Uwaga: istniej możliwość sfinansowania z grantu krótkich wyjazdów na kwerendy do Biblioteki Narodowej lub Archiwum Akt Nowych w Warszawie (tematy związane z cenzurą lub edycje).

dr hab. Irena Szczepankowska, prof. UwB,

Zakład Współczesnego Języka Polskiego

Dyskursy społeczne w perspektywie lingwistycznej

                Seminarium będzie poświęcone analizie wybranych dyskursów społecznych: ich aspektów semantycznych i pragmatyczno-stylistycznych Przedmiotem eksploracji mogą być źródła współczesne (prasa, film, strony internetowe, teksty literackie, rozmowy itp.) lub historyczne (pamiętniki, listy, beletrystyka) dokumentujące różne odmiany komunikacji:

1) środowiskowe: dyskurs familijny, młodzieżowy, dyskurs kibiców, urzędników, graczy internetowych, miłośników muzyki…

2) ideologiczne: dyskurs ekologiczny, feministyczny, patriotyczny, kosmopolityczny, kapitalistyczny…

3) tematyczne: dyskurs wokół języka, muzyki, sportu, prawa, rodziny, imigracji, polityki UE, pracy, mody, zdrowia, kulinariów…

4) funkcjonalne: dyskurs normatywny (np. poprawnościowy, etyczny); dyskurs perswazyjny (np. kaznodziejski, dydaktyczny); dyskurs epistemiczny (np. futurystyczny) itp.

Tematem pracy dyplomowej może być analiza słownictwa (terminologii, związków frazeologicznych), gatunków tekstów, strategii komunikacyjnych czy wyznaczników językowego obrazu świata właściwych typowi wybranego dyskursu.

prof. dr hab. Joanna Sztachelska

Zakład Literatury Pozytywizmu i Młodej Polski

Kulturowa historia XIX wieku a jej związek ze współczesnością

W wieku XIX, jeśli ktoś urodził się na początku wieku i żył dostatecznie długo, stawał się świadkiem niebywałego postępu cywilizacyjnego. Wystarczy sobie uświadomić, iż podróż z Podlasia do Warszawy kolaską czy bryczką trwać mogła nawet dwa tygodnie, a pod koniec wieku na niebie można było obserwować balony i sterowce, a nawet startujące samoloty. Na początku wieku kobiety ubierają się w stroje, które niemiłosiernie deformują im figury i kosztują majątek, przy końcu wieku moda się demokratyzuje, a kobiety  coraz śmielej marzą o poluzowaniu gorsetów.

Podobno większość wynalazków, którymi dzisiaj posługujemy się na co dzień, dokonano w wieku XIX, wiek XX tylko wprowadził udoskonalenia i zdemokratyzował ich stosowanie. Niby odległy a bliski, był wiekiem przełomu pod każdym względem. Dał nam odkrycie osobowości i jaźni, nowoczesne rozumienie narodów i patriotyzmu, modę, kino i marzenia o lataniu w kosmos.

Odkryjmy wiek XIX na nowo, zobaczmy wielkie postacie przeszłości (literatura-polityka-świat nauki- kultura), ujrzyjmy wiek XIX jako wiek zakorzenienia nowoczesności. Kulturowa historia XIX wieku czeka na odkrywców.

Nasza współczesność nie wzięła się z próżni, wątki z przeszłości funkcjonują w niej na dobre, zmodyfikowane, zreinterpretowane. 

Baza materiałowa; literatura polska i europejska (światowa) XIX i XX-XXI wieku, film, ikonografia, sztuki wizualne.

Zapraszam Wszystkich, którzy się nie boją wyzwań. Nie obiecuję niczego, co nie zależy od Was.

      Jolanta Sztachelska

 Prof. UwB

dr hab. V. Wejs-Milewska, prof.  UwB

Zakład Teorii Antropologii Literatury

"Wydarzenie i jego narracyjne transgresje. Od dokumentu do fikcji"

Zapraszam wszystkich zainteresowanych do udziału w seminarium, którego przedmiotem staną się m.in. następujące kwestie:

- historia literatury dokumentalnej /literatury faktu/

- tradycje dziennikarskie i publicystyczne

- wybitni twórcy literatury dokumentalnej

- wydarzenie, świadectwo, relacja jako ogniwa związku z rzeczywistością

- problem prawdy

- formy narracji tekstualnej, audialnej, audiowizualnej w kontekście wydarzenia (list, dziennik, pamiętnik, reportaż, słuchowisko radiowe, reportaż radiowy i telewizyjny)

- antropologiczny aspekt mediów

- techniki informacyjne, formy narracji wobec prawdy o wydarzeniu, manipulacje i przekształcenia

- wymiar etyczny narracji dokumentalnej.

dr hab. prof. UwB Anna Wydrycka

Zakład Literatury Pozytywizmu i Młodej Polski

ZAPOMNIANI TWÓRCY, ZAPOMNIANE DZIEŁA. NA TROPIE „BIAŁYCH  PLAM” HISTORII LITERATURY POLSKIEJ

                Literatura każdego języka, a szczególnie literatura polska (często ze względu na uwarunkowania historyczne) zawiera dzieła, które współcześnie albo wcale nie doczekały się komentarzy, opracowań i ocen, albo znajdziemy o nich jedynie nieliczne wzmianki i uwagi. Wiele z nich wywoływało niegdyś szerokie i burzliwe dyskusje, niektóre wymagają przypomnienia po to, aby  historia literatury polskiej ukazała jej pełny nurt. Zapomnienie dotyczy też licznych pisarzy. Owe „białe plamy” usiłuje się obecnie likwidować, ukazała się cenna  zbiorowa książka Literatura niewyczerpana (Kraków 2014), ukazują się inne  opracowania i artykuły.

                Sporo jest jednak w tej materii do zrobienia. Dlatego chciałam zaproponować moim seminarzystom poszukiwania i opracowania owych zapomnianych elementów literackich. Któż dziś wie, kim był utalentowany poeta Edward Słoński, poetki Stanisława Szadurska, Anna Słonczyńska, powieściopisarka Waleria Marrené-Morzkowska – nazwisk można wymieniać wiele. Być może też sami studenci natknęli się na dzieła lub autorów, wymagających - ich zdaniem – komentarza lub opracowania. Mile widziana jest literatura modernistyczna, ale nie tylko ów okres poddajemy uwadze. Powstałe na seminarium prace magisterskie można będzie później opublikować w formie artykułów, jeśli oczywiście zostaną napisane z odpowiednią pieczołowitością. Rezultatem wysiłku seminarzystów będzie więc nie tylko dysertacja pozwalająca uzyskać tytuł mgr, ale i uzupełnienie poważnych, literackich badań.

prof. dr hab. Elżbieta Dąbrowicz

Zakład Literatury Okwiecenia i Romantyzmu

Biografistyka – od naukowej po komercyjną (XIX-XXI w.)

Biografistyka, dziedzina piśmiennictwa o wielu odmianach (od encyklopedycznych biogramów po kilkutomowe monografie), odkąd powstała cieszy się wzięciem u czytelników. Dawniej, żeby awansować na bohatera książki biograficznej, trzeba było na nią zasłużyć i umrzeć. Dzisiaj kwitnie biografistyka dotycząca również osób żyjących i znanych z tego, że są znane.

Biblioteka biograficzna jest olbrzymia i warto przyjrzeć się jej bliżej, stawiając konkretne problemy badawcze, np. o typy biografii, o ich aspekt wzorcotwórczy, o konwencje i sposoby „ożywiania” bohaterów tekstów biograficznych, o cenzurowanie czy retuszowanie prywatności, o postacie drugiego planu w biografii „wielkiego” człowieka….  

 Tematów nie brakuje, a od refleksji nad biografistyką wiedzie również droga do jej praktykowania.

Szanowni studenci I roku, przypominamy o zaproszeniu na wykład Niny Rotach "Jak studiować?" we wtorek 11 października br. o 18.00 w auli Wydziału Filologicznego.

Studentów oraz nauczycieli akademickich serdecznie zapraszamy 5 października o 19.00 do Teatru Dramatycznego na spektakl MORAL INSANITY. TRAGEDIA LUDZI GŁUPICH.
ceny biletów:
normalny – 30 zł,
ulgowy – 20 zł,
studencki – 15 zł
* przy zakupie minimum 10 biletów normalnych, wszystkie w cenie biletów ulgowych

Zapraszamy na wykład otwarty dr Jolanty Doschek (Universität Wien) Chrzest polski a początki literatury polskiej.
środa 5 października, 17.00, s. 91. wstęp wolny

Zakład Literatury Antycznej i Staropolskiej zaprasza na Ogólnopolską konferencję naukową Wzorce osobowe w  dawnej kulturze i literaturze polskiej (stan i perspektywy badań),  Białystok, 20−21 września 2016.
Program konferencji

Dziekan Wydziału Filologicznego i Rada Wydziału mają zaszczyt zaprosić na uroczystą Inaugurację Roku Akademickiego 2016/2017, która odbędzie się 4 października 2016 r. o godzinie 10.00 w auli Wydziału Filologicznego. Wykład inauguracyjny zatytułowany: Romantyzm z tego świata wygłosi dr hab. Elżbieta Dąbrowicz, prof. UwB. W związku z tą uroczystością Dziekan Wydziału Filologicznego ogłasza Godziny Dziekańskie w dniu 4 października 2016 r od 8.00 do 13.00.

Zapisy na przedmioty z innych kierunków - II r. I st., I i II r. II st.

Uwaga Studenci I roku:
Pierwsze spotkanie z Dyrekcją IFP, opiekunami roku oraz opiekunami kół naukowych odbędzie się:
- I rok II stopnia 3.10.2016r. o godzinie 8:15 w sali 158
- I rok I stopnia  3.10.2016r. o godzinie 8:45 w sali 158.

15-16 września 2016 w Odessie na Ukrainie odbędzie się współorganizowana przez Katedrę Badań Filologicznych Wschód - Zachód II Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Odessa i Morze Czarne jako przestrzeń literacka i kulturowa. Idee – konteksty – interpretacje”.
Program konferencji

Zapraszamy na trzecie spotkanie z cyklu „Zrozumieć Białystok”, które odbędzie się w czwartek 30 czerwca 2016 r. o godz. 18.00 w Uniwersyteckim Centrum Kultury (kampus UwB, ul. Ciołkowskiego 1N). Tym razem przedmiotem dyskusji będzie wielokulturowość. Udział w niej wezmą m.in. Grażyna Charytoniuk-Michiej, Artur Konopacki, Andrzej Sadowski, Katarzyna Siergiej, Jerzy Szerszunowicz, Monika Szewczyk, Mateusz Tymura, Joanna Zubrycka.